Nghiên cứu chứng minh chế độ ăn uống và nguy cơ tái phát sỏi mật sau phẫu thuật

Nghiên cứu mới công bố gần đây đã làm sáng tỏvề mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và nguy cơ hình thành sỏi mật sau phẫu thuật. Nghiên cứu được tiến hành trên dân số Hàn Quốc trong suốt 30 năm.

Sỏi mật là một trong những bệnh tiêu hóa phổ biến trên thế giới. Có 2 loại sỏi mật chủ yếu là sỏi cholesterol và sỏi sắc tố mật. Trước đây, sỏi cholesterol thường gặp chủ yếu ở các nước phương Tây và ít gặp hơn ở các nước châu Á, nhưng ngày nay khi xã hội ngày càng phát triển, thì tỷ lệ mắc sỏi cholesterol tăng trên 50% kể từ cuối năm 1990. Nguyên nhân có thể do chế độ ăn uống nhiều chất béo, ít chất xơ của người dân trong hơn vài thập kỉ qua.

Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 4/2014 đến tháng 5/2015 dựa và hồ sơ lưu trữ tại các phòng khám đa khoa, bệnh viện lớn ở Hàn Quốc trên những bệnh nhân mắc sỏi mật đã phẫu thuật cắt túi mật nội soi hoặc đã nội soi điều trị sỏi mật sau khi được chẩn đoán bệnh. Một số trường hợp loại trừ ra khỏi nghiên cứu: đã trải qua phẫu thuật mổ hở điều trị sỏi mật, người đặt stent đường mật, người mắc bệnh nghiêm trọng đòi hỏi phải nằm viện lâu dài và người mới được chẩn đoán sỏi mật.

Thông tin thu thập từ những người tham gia nghiên cứu gồm: tuổi tác, giới tính, tiền sử gia đình, tiền sử bệnh, có sử dụng thuốc lá, uống rượu và các chất kích thích khác không, chiều cao, trọng lượng, chỉ số khối BMI. Tất cả phụ nữ trong nghiên cứu được hỏi về số lần mang thai và sinh con, sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormon.

Ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ mắc sỏi cholesterol

Kết quả nghiên cứu cho thấy những bệnh nhân bị sỏi mật cholesterol và sỏi sắc tố mật có yếu tố gia đình cao hơn rõ rệt so với nhóm chứng, tuy nhiên, không có sự khác biệt đáng kể về tuổi tác, giới tính, số lần mang thai, chiều cao, cân nặng, chỉ số BMI, tiền sử bệnh, tập thể dục, hút thuốc.

Những bệnh nhân có sỏi mật cholesterol ăn nhiều chất béo, chất béo động vật: thịt bò, thịt lợn, thực phẩm chiên rán cao hơn nhóm bệnh nhân có chế độ ăn uống kiểm soát. Trong khi đó, bệnh nhân mắc sỏi sắc tố mật tiêu thụ nhiều carbohydrat và tinh bột hơn bình thường. Những người mắc sỏi mật cũng được phát hiện tiêu thụ rượu nhiều hơn so với nhóm chứng.

Nhiều nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, các acid béo chuyển vị trong thực phẩm làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật. Acid béo chuyển vị làm tăng đáng kể triglycerid máu và làm giảm khả năng co bóp của túi mật do làm giảm sự nhạy cảm của túi mật với cholecystokinin.

Tuy nhiên nghiên cứu này cũng có 1 số hạn chế: quy mô mẫu nhỏ, ảnh hưởng đến số liệu thống kê để phát hiện ra sự khác biệt trong chế độ ăn uống, các yếu tố gây nhiễm không thể loại trừ và các yếu tố xuất phát từ phương pháp phân tích chủ quan.

Tuy còn các mặt hạn chế nhưng kết quả nghiên cứu đã góp phần làm rõ hơn mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và bệnh sỏi mật, từ đó người bệnh có biện pháp hiệu quả để phòng tránh tái phát sỏi mật.

                                                                                             Biên tập viên sức khỏe Đông Tây

Tham khảo: https://jhpn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s41043-017-0116-y